Το ΒΗmagazino μιλάει με τους φοιτητές της Νομικής Σχολής Αθηνών που
κατέκτησαν το πρώτο βραβείο στον 6ο Διεθνή Διαγωνισμό Εικονικής Δίκης
Ρωμαϊκού Δικαίου.
Ο μεγάλος τελικός ανάμεσα στη Νομική Σχολή Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είχε λήξει το μεσημέρι της 9ης Απριλίου. Η αγωνία, όμως, για το όνομα του νικητή έπρεπε να παραταθεί μερικές ώρες ακόμη, μέχρι και το επίσημο δείπνο. Η 4ετής φοιτήτρια της Νομικής, Μαρία Επέογλου, η οποία είχε συμμετάσχει στον ημιτελικό εξασφαλίζοντας την πρόκριση στον τελικό για την ελληνική ομάδα, καθόταν δίπλα σε έναν από τους κριτές του διαγωνισμού. Ολη η προσοχή της ήταν στραμμένη επάνω του. Προσπαθούσε να του αποσπάσει οποιοδήποτε στοιχείο που θα μαρτυρούσε τον νικητή. «Επιτέλους, είχαν κερδίσει εκείνοι ή το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης;». Το επιδόρπιο αποδείχθηκε πολύ γλυκό, ο φάκελος άνοιξε και τα αποτελέσματα άρχισαν να ανακοινώνονται. Τρίτο το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, που είχε επικρατήσει στον μικρό τελικό έναντι της Βιέννης. Δεύτερη θέση για το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και τότε... ένα διαπεραστικό «Yes!» του Θανάση Τασόπουλου, ενός εκ προπονητών της ελληνικής ομάδας, ήχησε. Οι τέσσερις έλληνες φοιτητές που διαγωνίστηκαν, η Ιουλία Βουλέλη, η Μαρία Επέογλου, ο Αλέξανδρος Παπασωτηρίου και η Τερέζα Ρούσσου, προσπαθούσαν να εντοπίσουν ο ένας τον άλλον στην αχανή αίθουσα. Πανηγυρισμοί, συγκίνηση και κλάματα.
Δύο ημέρες μετά η ελληνική αποστολή επέστρεφε με το πρώτο βραβείο. Η Ιουλία και ο Αλέξανδρος κουβαλούσαν στις αποσκευές τους το πρώτο και το τρίτο βραβείο του καλύτερου ρήτορα (best oralist) αντίστοιχα. Δεν είναι μικρό πράγμα να είσαι ο πρώτος ανάμεσα στους πρώτους, κερδίζοντας μάλιστα το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης μέσα στην έδρα του.
Η ελληνική περίπτωση
Μόλις λίγες ημέρες μετά την επιστροφή τους στην Ελλάδα, συναντώ τους τέσσερις φοιτητές μαζί με την καθηγήτριά τους, Αθηνά Δημοπούλου, η οποία είχε αναλάβει και την επιστημονική επίβλεψη της προετοιμασίας τους. Τα καλοσιδερωμένα ταγέρ για τα κορίτσια και το αυστηρό κοστούμι για τον Αλέξανδρο έχουν μπει πλέον στην ντουλάπα και τώρα μοιάζουν με τέσσερα νεαρά παιδιά της ηλικίας τους. «Πρόκειται για τον 6ο Διαγωνισμό Εικονικής Δίκης Ρωμαϊκού Δικαίου» μας εξηγεί η καθηγήτρια Αθηνά Δημοπούλου και συμπληρώνει: «Τις πρώτες πέντε φορές διοργανώθηκε στην Καβάλα με πρωτοβουλία ενός έλληνα αποφοίτου της Οξφόρδης, του δικηγόρου Πασχάλη Πασχαλίδη, και με τη συνδρομή εκεί του Ινστιτούτου ΙΜΑRΕΤ και του αρχαιολόγου Μιχάλη Λυχούνα, οι οποίοι το οργάνωσαν και είχαν την ιδέα να φέρουν κοντά τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια όπου διδάσκεται το Ρωμαϊκό Δίκαιο. Η εικονική δίκη είναι ένας θεσμός που υπάρχει σε πολλά πανεπιστήμια, ιδίως αγγλοσαξονικά, και συμβάλλει στην προετοιμασία των φοιτητών για τον ρόλο τους ως μελλοντικοί δικηγόροι. Το Ρωμαϊκό Δίκαιο αποτελεί το θεμέλιο του συγχρόνου Αστικού Δικαίου. Μην ξεχνάμε ότι ήταν το ισχύον δίκαιο της Ελλάδας μέχρι το 1945, με την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα».
Η Νομική Σχολή Αθηνών έχει λάβει μέρος πέντε φορές στον διαγωνισμό μέχρι στιγμής, καταφέρνοντας, μάλιστα, τις τρεις από αυτές να βρίσκεται στην πρώτη δυάδα, ενώ το 2010 κατέκτησε το πρώτο βραβείο. Πέρυσι οι έλληνες φοιτητές ήρθαν δεύτεροι. Εφέτος ήταν ξανά η στιγμή της πρωτιάς. Φυσικά, οι «βετεράνοι» νικητές του διαγωνισμού, δηλαδή η απόφοιτοι της σχολής Αρτεμισία Παπαδάκη και Μαριάννα Φλώρου, καθώς και οι φοιτητές Μάγδα Αστερή και Θανάσης Τασόπουλος, βοήθησαν στην προπόνηση των νέων. Η Νομική Σχολή Αθηνών θέλει να δημιουργήσει παράδοση.
Το μυστικό του καλού ρήτορα
Η υπόθεση που ανέλαβαν οι νεαροί φοιτητές έφτασε στα χέρια τους πριν από δύο μήνες και αφορούσε τη διένεξη μεταξύ δύο γειτόνων, του Ιωάννη και του Ουγκολίνου, οι οποίοι ζουν στην εποχή του Ιουστινιανού. Πρόκειται για μια πολύπλοκη και μπερδεμένη αντιδικία σχετικά με ένα κτήμα, ένα δάνειο και... ένα μουλάρι, στην οποία εμπλέκεται μια σειρά νομικών θεμάτων. Οι φοιτητές χάθηκαν στο αχανές δίκαιο του Ιουστινιάνειου Κώδικα διαβάζοντας χοντρούς τόμους, δουλεύοντας πότε μέσα από αγγλικές μεταφράσεις των λατινικών κειμένων και πότε μέσα από τα πρωτότυπα κείμενα, και επικαλούμενοι διατάξεις βρήκαν τα νομικά επιχειρήματα ώστε να στηρίξουν τη θέση τους πότε από την πλευρά του ενάγοντος Ιωάννη και πότε από την πλευρά του εναγόμενου Ουγκολίνου. Επρεπε να εκφωνήσουν τον λόγο τους, να πείσουν το «δικαστήριο», δηλαδή μια επιτροπή καθηγητών από τα πανεπιστήμια που συμμετέχουν στον διαγωνισμό (Οξφόρδη, Κέιμπριτζ, Τούμπινγκεν, Tριρ, Βιέννη, Λιέγη, Νάπολι), αλλά και να αντικρούσουν τα επιχειρήματα των συναδέλφων τους. Φυσικά, ολόκληρη η δίκη γινόταν στα αγγλικά και τα παιδιά είχαν στη διάθεσή τους μόλις λίγα λεπτά.
«Λοιπόν, θα ανεβείτε στο βήμα με αυτοπεποίθηση και θα επαναλαμβάνετε από μέσα σας “Εγώ είμαι εδώ σήμερα και θα σας τα εξηγήσω όλα”. “Καθήστε και θα σας τα πω όλα εγώ”». Αυτή ήταν η βασική συμβουλή που έδωσε στους φοιτητές μία από τις προπονήτριές τους, η Αρτεμισία Παπαδάκη, η νικήτρια του διαγωνισμού το 2010. Η προετοιμασία τους κράτησε δύο μήνες και έμοιαζε με έναν συνεχή αγώνα δρόμου, με ομαδικές πρόβες σε σπίτια, φοιτητικά αναγνωστήρια, βιβλιοθήκες, ακόμη και με αγορεύσεις στον Κήπο του Ζαππείου. Φυσικά, η ατομική πρόβα μπροστά στον καθρέφτη αποτελούσε καθημερινότητα για τα παιδιά.
«Δεν υπήρχε ωράριο» εξηγεί η Ιουλία. Μπορεί τελειώναμε και στις 4.00 τα ξημερώματα, έχοντας ξεκινήσει από τις 9.00 το πρωί». Οπως μου εξηγούν, η συμμετοχή τους στον διαγωνισμό άξιζε περισσότερο από οποιοδήποτε «άριστα δέκα» σε οποιοδήποτε μάθημα. «Στο ελληνικό πανεπιστήμιο δεν έχεις καμία άλλη επιβεβαίωση πέρα από τον βαθμό που βλέπεις στο εξάμηνο. Τώρα, με τον διαγωνισμό, έπρεπε να φτάσουμε στα όριά μας, να τα ξεπεράσουμε, να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση, να δουλέψουμε σε ομαδικό επίπεδο, αλλά και να καταβάλουμε έναν προσωπικό μόχθο» συμπληρώνει η Μαρία.
«Οι Ελληνες πετάτε τα επιχειρήματα σαν να πυροβολείτε»
Το βράδυ πριν από τον τελικό η ελληνική ομάδα, μαζί με τους προπονητές της, δούλεψε για τελευταία φορά ξενυχτώντας ως τις 4.00 το πρωί. Φυσικά, το δέος και το άγχος, επειδή ακριβώς αγωνίζονταν με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης – το οποίο έχει μακρά παράδοση σε τέτοιους διαγωνισμούς –, υπήρχαν, αλλά δεν ήταν κάτι που τους κατέβαλε. «Ο μεγαλύτερος κριτής και αντίπαλος είναι τελικά ο ίδιος ο εαυτός σου. Τα δικά σου όρια οφείλεις να ξεπεράσεις. Είχαμε αναλάβει μια υποχρέωση απέναντι στον εαυτό μας, απέναντι στην ομάδα» αναφέρει η Τερέζα, πρωτοετής στη Νομική Σχολή.
Η ελληνική ομάδα κατέκτησε την αναγνώριση όλων των συμμετεχόντων, συνεχίζοντας την παράδοση των προηγούμενων ετών, ενώ οι φοιτητές της Οξφόρδης τους έδωσαν συγχαρητήρια, χωρίς να κρύβεται καμία ίντριγκα από πίσω, όπως μας βεβαιώνουν.
«Οι Ελληνες πετάτε τα επιχειρήματα σαν να πυροβολείτε» ήταν η φράση του καθηγητή Γκαμάουφ του Πανεπιστημίου της Βιέννης, μου λένε με κρυφή υπερηφάνεια. «Και ποιο είναι, τελικά, το μυστικό ενός καλού ρήτορα;» τους ρωτώ. «Να ακούς και όχι μόνο να μιλάς» μου απαντά η Μαρία. «Να μην πλατειάζεις, να μένεις στην ουσία» συμπληρώνει η Ιουλία. «Να είσαι ευέλικτος» λέει η Τερέζα. «Να πείσεις, να σε θυμούνται, να κάνεις εντύπωση με τον λόγο σου» αναφέρει ο Αλέξανδρος.
Επιστροφή στην πραγματικότητα
Παρά τη νίκη τους οι τέσσερις φοιτητές δεν τρέφουν αυταπάτες. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνομιλίας αναφέρουν συχνά ότι αν τα έξοδα της συμμετοχής τους δεν καλύπτονταν από ιδιώτες χορηγούς, τις δικηγορικές εταιρείες Ζέπου & Γιαννόπουλου, Καρατζά και συνεργατών, Ποταμίτη-Βεκρή, καθώς και από το Ινστιτούτο ΙΜΑRΕΤ, δεν θα μπορούσαν ποτέ να συμμετάσχουν.
Φαίνονται, μάλιστα, ιδιαίτερα προβληματισμένοι για το μέλλον, φοβούνται την ανεργία, αλλά κάνουν και όνειρα. Κυνηγούν μια υποτροφία, ενώ κάποιοι δεν αποκλείουν ακόμη και το εξωτερικό.
«Πολλές φορές έρχεσαι αντιμέτωπος με τα ελλείμματα της εκπαίδευσης, συνειδητοποιείς ότι βαλτώνεις κάπου όχι μόνο λόγω της οικονομικής κατάστασης, αλλά και επειδή το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν έχει δομές, δεν έχει οργάνωση, δεν παρέχει κίνητρα. Αυτές οι πρωτοβουλίες, αυτά τα προγράμματα, είναι η μόνη διέξοδος για να μπορέσεις να κάνεις κάτι να ξεφύγεις» θα μου πει η Ιουλία σχεδόν μελαγχολικά, κλείνοντας έτσι την κουβέντα μας.
Το άρθρο βρίσκεται εδώ.
Ο μεγάλος τελικός ανάμεσα στη Νομική Σχολή Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είχε λήξει το μεσημέρι της 9ης Απριλίου. Η αγωνία, όμως, για το όνομα του νικητή έπρεπε να παραταθεί μερικές ώρες ακόμη, μέχρι και το επίσημο δείπνο. Η 4ετής φοιτήτρια της Νομικής, Μαρία Επέογλου, η οποία είχε συμμετάσχει στον ημιτελικό εξασφαλίζοντας την πρόκριση στον τελικό για την ελληνική ομάδα, καθόταν δίπλα σε έναν από τους κριτές του διαγωνισμού. Ολη η προσοχή της ήταν στραμμένη επάνω του. Προσπαθούσε να του αποσπάσει οποιοδήποτε στοιχείο που θα μαρτυρούσε τον νικητή. «Επιτέλους, είχαν κερδίσει εκείνοι ή το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης;». Το επιδόρπιο αποδείχθηκε πολύ γλυκό, ο φάκελος άνοιξε και τα αποτελέσματα άρχισαν να ανακοινώνονται. Τρίτο το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, που είχε επικρατήσει στον μικρό τελικό έναντι της Βιέννης. Δεύτερη θέση για το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και τότε... ένα διαπεραστικό «Yes!» του Θανάση Τασόπουλου, ενός εκ προπονητών της ελληνικής ομάδας, ήχησε. Οι τέσσερις έλληνες φοιτητές που διαγωνίστηκαν, η Ιουλία Βουλέλη, η Μαρία Επέογλου, ο Αλέξανδρος Παπασωτηρίου και η Τερέζα Ρούσσου, προσπαθούσαν να εντοπίσουν ο ένας τον άλλον στην αχανή αίθουσα. Πανηγυρισμοί, συγκίνηση και κλάματα.
Δύο ημέρες μετά η ελληνική αποστολή επέστρεφε με το πρώτο βραβείο. Η Ιουλία και ο Αλέξανδρος κουβαλούσαν στις αποσκευές τους το πρώτο και το τρίτο βραβείο του καλύτερου ρήτορα (best oralist) αντίστοιχα. Δεν είναι μικρό πράγμα να είσαι ο πρώτος ανάμεσα στους πρώτους, κερδίζοντας μάλιστα το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης μέσα στην έδρα του.
Η ελληνική περίπτωση
Μόλις λίγες ημέρες μετά την επιστροφή τους στην Ελλάδα, συναντώ τους τέσσερις φοιτητές μαζί με την καθηγήτριά τους, Αθηνά Δημοπούλου, η οποία είχε αναλάβει και την επιστημονική επίβλεψη της προετοιμασίας τους. Τα καλοσιδερωμένα ταγέρ για τα κορίτσια και το αυστηρό κοστούμι για τον Αλέξανδρο έχουν μπει πλέον στην ντουλάπα και τώρα μοιάζουν με τέσσερα νεαρά παιδιά της ηλικίας τους. «Πρόκειται για τον 6ο Διαγωνισμό Εικονικής Δίκης Ρωμαϊκού Δικαίου» μας εξηγεί η καθηγήτρια Αθηνά Δημοπούλου και συμπληρώνει: «Τις πρώτες πέντε φορές διοργανώθηκε στην Καβάλα με πρωτοβουλία ενός έλληνα αποφοίτου της Οξφόρδης, του δικηγόρου Πασχάλη Πασχαλίδη, και με τη συνδρομή εκεί του Ινστιτούτου ΙΜΑRΕΤ και του αρχαιολόγου Μιχάλη Λυχούνα, οι οποίοι το οργάνωσαν και είχαν την ιδέα να φέρουν κοντά τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια όπου διδάσκεται το Ρωμαϊκό Δίκαιο. Η εικονική δίκη είναι ένας θεσμός που υπάρχει σε πολλά πανεπιστήμια, ιδίως αγγλοσαξονικά, και συμβάλλει στην προετοιμασία των φοιτητών για τον ρόλο τους ως μελλοντικοί δικηγόροι. Το Ρωμαϊκό Δίκαιο αποτελεί το θεμέλιο του συγχρόνου Αστικού Δικαίου. Μην ξεχνάμε ότι ήταν το ισχύον δίκαιο της Ελλάδας μέχρι το 1945, με την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα».
Η Νομική Σχολή Αθηνών έχει λάβει μέρος πέντε φορές στον διαγωνισμό μέχρι στιγμής, καταφέρνοντας, μάλιστα, τις τρεις από αυτές να βρίσκεται στην πρώτη δυάδα, ενώ το 2010 κατέκτησε το πρώτο βραβείο. Πέρυσι οι έλληνες φοιτητές ήρθαν δεύτεροι. Εφέτος ήταν ξανά η στιγμή της πρωτιάς. Φυσικά, οι «βετεράνοι» νικητές του διαγωνισμού, δηλαδή η απόφοιτοι της σχολής Αρτεμισία Παπαδάκη και Μαριάννα Φλώρου, καθώς και οι φοιτητές Μάγδα Αστερή και Θανάσης Τασόπουλος, βοήθησαν στην προπόνηση των νέων. Η Νομική Σχολή Αθηνών θέλει να δημιουργήσει παράδοση.
Το μυστικό του καλού ρήτορα
Η υπόθεση που ανέλαβαν οι νεαροί φοιτητές έφτασε στα χέρια τους πριν από δύο μήνες και αφορούσε τη διένεξη μεταξύ δύο γειτόνων, του Ιωάννη και του Ουγκολίνου, οι οποίοι ζουν στην εποχή του Ιουστινιανού. Πρόκειται για μια πολύπλοκη και μπερδεμένη αντιδικία σχετικά με ένα κτήμα, ένα δάνειο και... ένα μουλάρι, στην οποία εμπλέκεται μια σειρά νομικών θεμάτων. Οι φοιτητές χάθηκαν στο αχανές δίκαιο του Ιουστινιάνειου Κώδικα διαβάζοντας χοντρούς τόμους, δουλεύοντας πότε μέσα από αγγλικές μεταφράσεις των λατινικών κειμένων και πότε μέσα από τα πρωτότυπα κείμενα, και επικαλούμενοι διατάξεις βρήκαν τα νομικά επιχειρήματα ώστε να στηρίξουν τη θέση τους πότε από την πλευρά του ενάγοντος Ιωάννη και πότε από την πλευρά του εναγόμενου Ουγκολίνου. Επρεπε να εκφωνήσουν τον λόγο τους, να πείσουν το «δικαστήριο», δηλαδή μια επιτροπή καθηγητών από τα πανεπιστήμια που συμμετέχουν στον διαγωνισμό (Οξφόρδη, Κέιμπριτζ, Τούμπινγκεν, Tριρ, Βιέννη, Λιέγη, Νάπολι), αλλά και να αντικρούσουν τα επιχειρήματα των συναδέλφων τους. Φυσικά, ολόκληρη η δίκη γινόταν στα αγγλικά και τα παιδιά είχαν στη διάθεσή τους μόλις λίγα λεπτά.
«Λοιπόν, θα ανεβείτε στο βήμα με αυτοπεποίθηση και θα επαναλαμβάνετε από μέσα σας “Εγώ είμαι εδώ σήμερα και θα σας τα εξηγήσω όλα”. “Καθήστε και θα σας τα πω όλα εγώ”». Αυτή ήταν η βασική συμβουλή που έδωσε στους φοιτητές μία από τις προπονήτριές τους, η Αρτεμισία Παπαδάκη, η νικήτρια του διαγωνισμού το 2010. Η προετοιμασία τους κράτησε δύο μήνες και έμοιαζε με έναν συνεχή αγώνα δρόμου, με ομαδικές πρόβες σε σπίτια, φοιτητικά αναγνωστήρια, βιβλιοθήκες, ακόμη και με αγορεύσεις στον Κήπο του Ζαππείου. Φυσικά, η ατομική πρόβα μπροστά στον καθρέφτη αποτελούσε καθημερινότητα για τα παιδιά.
«Δεν υπήρχε ωράριο» εξηγεί η Ιουλία. Μπορεί τελειώναμε και στις 4.00 τα ξημερώματα, έχοντας ξεκινήσει από τις 9.00 το πρωί». Οπως μου εξηγούν, η συμμετοχή τους στον διαγωνισμό άξιζε περισσότερο από οποιοδήποτε «άριστα δέκα» σε οποιοδήποτε μάθημα. «Στο ελληνικό πανεπιστήμιο δεν έχεις καμία άλλη επιβεβαίωση πέρα από τον βαθμό που βλέπεις στο εξάμηνο. Τώρα, με τον διαγωνισμό, έπρεπε να φτάσουμε στα όριά μας, να τα ξεπεράσουμε, να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση, να δουλέψουμε σε ομαδικό επίπεδο, αλλά και να καταβάλουμε έναν προσωπικό μόχθο» συμπληρώνει η Μαρία.
«Οι Ελληνες πετάτε τα επιχειρήματα σαν να πυροβολείτε»
Το βράδυ πριν από τον τελικό η ελληνική ομάδα, μαζί με τους προπονητές της, δούλεψε για τελευταία φορά ξενυχτώντας ως τις 4.00 το πρωί. Φυσικά, το δέος και το άγχος, επειδή ακριβώς αγωνίζονταν με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης – το οποίο έχει μακρά παράδοση σε τέτοιους διαγωνισμούς –, υπήρχαν, αλλά δεν ήταν κάτι που τους κατέβαλε. «Ο μεγαλύτερος κριτής και αντίπαλος είναι τελικά ο ίδιος ο εαυτός σου. Τα δικά σου όρια οφείλεις να ξεπεράσεις. Είχαμε αναλάβει μια υποχρέωση απέναντι στον εαυτό μας, απέναντι στην ομάδα» αναφέρει η Τερέζα, πρωτοετής στη Νομική Σχολή.
Η ελληνική ομάδα κατέκτησε την αναγνώριση όλων των συμμετεχόντων, συνεχίζοντας την παράδοση των προηγούμενων ετών, ενώ οι φοιτητές της Οξφόρδης τους έδωσαν συγχαρητήρια, χωρίς να κρύβεται καμία ίντριγκα από πίσω, όπως μας βεβαιώνουν.
«Οι Ελληνες πετάτε τα επιχειρήματα σαν να πυροβολείτε» ήταν η φράση του καθηγητή Γκαμάουφ του Πανεπιστημίου της Βιέννης, μου λένε με κρυφή υπερηφάνεια. «Και ποιο είναι, τελικά, το μυστικό ενός καλού ρήτορα;» τους ρωτώ. «Να ακούς και όχι μόνο να μιλάς» μου απαντά η Μαρία. «Να μην πλατειάζεις, να μένεις στην ουσία» συμπληρώνει η Ιουλία. «Να είσαι ευέλικτος» λέει η Τερέζα. «Να πείσεις, να σε θυμούνται, να κάνεις εντύπωση με τον λόγο σου» αναφέρει ο Αλέξανδρος.
Επιστροφή στην πραγματικότητα
Παρά τη νίκη τους οι τέσσερις φοιτητές δεν τρέφουν αυταπάτες. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνομιλίας αναφέρουν συχνά ότι αν τα έξοδα της συμμετοχής τους δεν καλύπτονταν από ιδιώτες χορηγούς, τις δικηγορικές εταιρείες Ζέπου & Γιαννόπουλου, Καρατζά και συνεργατών, Ποταμίτη-Βεκρή, καθώς και από το Ινστιτούτο ΙΜΑRΕΤ, δεν θα μπορούσαν ποτέ να συμμετάσχουν.
Φαίνονται, μάλιστα, ιδιαίτερα προβληματισμένοι για το μέλλον, φοβούνται την ανεργία, αλλά κάνουν και όνειρα. Κυνηγούν μια υποτροφία, ενώ κάποιοι δεν αποκλείουν ακόμη και το εξωτερικό.
«Πολλές φορές έρχεσαι αντιμέτωπος με τα ελλείμματα της εκπαίδευσης, συνειδητοποιείς ότι βαλτώνεις κάπου όχι μόνο λόγω της οικονομικής κατάστασης, αλλά και επειδή το ελληνικό πανεπιστήμιο δεν έχει δομές, δεν έχει οργάνωση, δεν παρέχει κίνητρα. Αυτές οι πρωτοβουλίες, αυτά τα προγράμματα, είναι η μόνη διέξοδος για να μπορέσεις να κάνεις κάτι να ξεφύγεις» θα μου πει η Ιουλία σχεδόν μελαγχολικά, κλείνοντας έτσι την κουβέντα μας.
Το άρθρο βρίσκεται εδώ.
